Lütfen cihazı dikey konumda tutunuzLütfen cihazı dikey konumda tutunuzMetalürji veya diğer adıyla metal bilimi, günümüzde yaygın kullanımında ise malzeme bilimi ve mühendisliği kendini sürekli yenileyebilen, tüm mühendislik disiplinlerinin temel ihtiyaçlarını karşılayan, teknolojik gelişmelerin itici gücü malzemeyi tanımak, anlamak, seçmek ve uygun üretim süreçlerinden geçirerek ürüne giden yolu tanımlamaktadır. 90’lı yıllarda başladığım Kocaeli Üniversitesinde lisans eğitimim ağırlıklı Almanya, Avusturya ve İngiltere ‘de metalürji ve malzeme bilimi eğitimlerini tamamlamış değerli hocalarımın rehberliğinde şekillenmiştir, onların hakkını ödeyemem. Gençlik dönemlerimde yaşadığım şehrin sanayinin merkezinde olması, ailemin ve aile çevremde bana rol model olan birçok insanın mühendislik eğitimi almamda etkisi olduğunu düşünüyorum. Kişisel açıdan da bakacak olursam çevremdeki nesneleri şekillendirmek, yeni bir form kazandırmak ve dönüştürmek çocukluk çağımdan beri beni heyecanlandırmıştır. Babamın
mekanik bilgisi ve dedemin antika merakı ve onları koruma, restore etme ve yeniden işlevsel hale getirme çabası kendi oyun araçlarımı yapmama neden olmuştur. Lisans eğitimim esnasında ve sonrasında kapsamlı laboratuvar çalışmaları, analiz ve testlerde aldığım sorumluluklar, araştırma heyecanım asistan olarak başladığım akademik yaşantıma yön vermiştir. Sakarya Üniversitesinde Doktora çalışmalarıma başladığımda havacılık sanayisine yönelik özel alaşımlar ve yüksek sıcaklığa dirençli kaplamalar konusunda uzmanlık kazanmam ulusal ve uluslararası birçok araştırmanın içinde olmama fırsat tanımıştır. Laboratuvarımız (TESLAB) yüzey mühendisliği ve ileri karakterizasyon faaliyetlerinde çok çeşitli endüstriyel projeler kapsamında kapsamını genişletmiş ve altyapısını güçlendirmiştir. Bugün ise eş zamanlı olarak Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi bünyesinde Malzeme ve Üretim Teknolojileri Araştırma ve Uygulama Merkezi (SUMAR) müdürü olarak görev yapmaktayım. Sektörel taleplere mühendislik çözümleri getirmeye, uluslararası araştırma grupları ile AR-GE projeleri yürütmeye, test analiz ve raporlama faaliyetleri yanında eğitim ve sertifikasyon faaliyetleri ile sektöre hizmet vermeye devam etmekteyim. TMMOB- Metalürji ve Malzeme Mühendisleri Odası üyesiyim, TÜDÖKSAD Bilim Danışma Kurulunda, Tüm Yüzey işlemler Derneği (TÜYİDER) Yönetim Kurulunda ve Yüzey Akademisi Bilim Danışma kurulunda faaliyet göstererek farklı sektörel çalışma gruplarına ve komisyonlara destek vermekteyim. Avrupa Termal Sprey Birliği Türkiye Delegesi olarak da bir yüzey mühendislik alanı olan termal sprey kaplama teknolojileri konusunda çeşitli iş parçalarının ömrünün artırılması, korunması, yeni yüzey çözümlerinin geliştirilmesi konularında faaliyetlerim devam etmektedir. Özetle kendimi endüstriyel bir akademisyen olarak tanımlıyorum, uzmanlık alanı olarak da yüzey mühendisliği ile döküm parça üretim teknolojilerinde tecrübelerimi birleştirmeye ve geliştirmeye ve sektörel fayda sağlamaya çalışıyorum.
Yüzey teknolojileri çok çeşitliliği olan multidisipliner bir mühendislik alanıdır. Hayatımızda her nesne hemen hemen bir yüzey işleme ihtiyaç duymaktadır. Birçok metalik, seramik, polimerik ve kompozit iş parçasının ömrü ve performansı ve pazarlama ilgisi yüzeyin fonksiyonel ve dekoratif özellikleri ile ilişkilidir. Yüzey
işlemler aşınan, korozyona uğrayan, yüksek sıcaklıklara ve tekrarlı mekanik etkilere maruz kalan mekanik parçalarda fonksiyonel çözümler üretirken aynı zamanda yüzeylerde parlaklık, renk, saydamlık veya yüzey dokusu gibi estetik kazanımlar ile dekoratif çözümler sunabilmektedir. Günümüz ileri teknolojisinde de yüzey mühendisliği enerjinin depolanmasında, elektriksel iletim veya yalıtkanlıkta, manyetik özelliklerin geliştirilmesinde vazgeçilmez bir uygulama alanına sahiptir. Ekstrem koşullarda çalışacak ürünler için yüzey işlemler hayati öneme sahiptir. Bugün otomotiv endüstrisinden medikale, savunma sanayisinden uzay ve havacılığa, tekstilden gıdaya, madencilikten dayanıklı ev aletlerine kadar her üründe bir yüzey işlem ihtiyacı bulunmaktadır. Bu işlemler ön yüzey hazırlama, aktivasyon, modifikasyon, kaplama ve kaplama sonrası işlemler olmak üzere sayısız uygulama seçeneğine ve teknolojik çeşitliliğe sahiptir. Çözelti bazlı kaplamalar, boyalar, ince ve kalın film kaplamalar, metalik, inorganik veya polimerik esaslı yüzey işlem teknolojileri geliştirilmiş ve standartları tanımlanmıştır. Bu konuda sayısız örnek verilebilir.
İş parçalarının çalışma koşularının şiddetlenmesi, daha hızlı üretim talepleri, verimlilik artışı beklentisi ve çevresel faktörler (Yeşil Mutabakat), standartlar, özel fonksiyonel yüzey özelliklerin geliştirilebilmesi, yeni yüzey işlem yöntemlerinin ve kaplama malzemelerinin gelişiminde itici güç oluşturmaktadır. Artan rekabet, azalan hammadde kaynakları yüzey işlemler ile parçaların korunması, performanslarının artırılmasını ve sürdürülebilir bir üretim alt yapısının oluşmasına katkı sağlamaktadır. Özellikle otomotiv, beyaz eşya, elektronik, cam, denizcilik, havacılık ve savunma sanayisinde çok özel yüzey kaplama uygulamaları öne çıkmaktadır. Yarı iletken kaplamalar, akıllı kaplamalar, üstün performanslı yüzey işlemler, enerji depolayan solar camlar, plazma teknolojileri, biyouyumlu, biyobozunur implant kaplama uygulamaları gibi fonksiyonel kaplamaların geliştirilmesi tasarımlarda esnekliğe, hızlı ve verimli üretim kabiliyetlerinin kazanılmasına, daha üstün performansın sağlanmasına olanak vermektedir. Her yüzey mühendisliği yönteminin altlığa, yüzey özelliklerine, parça boyutuna, parça sayısına, geometrisine, çalışma koşullarına ve kendisinden beklenen teknik özelliklere uygun yüzey işlemleri ve kaplama tasarımı bir seri uygulamayı kapsamaktadır. Ön yüzey işlemlerin kalitesi sonraki işlemlerin performansını kontrol etmektedir. Kaplama tasarımı ve yöntem seçimi özel bir uzmanlık ve tecrübe gerektirmektedir. TÜYİDER Yüzey Akademisi kapsamında eğitim ve test hizmetleri verilmektedir.
Bir Metal yüzeyinde kaplama sistemi (Altlık-Arayüzeyler-Kaplama üçlüsünden oluşur) ve yüzey işlem kalitesini belirlemek için gelişmiş bir laboratuvar alt yapısına ihtiyaç bulunmaktadır. Özel niteliklere sahip mikroskoplar (SM, OM, SEM vb), yüzey profilometreleri, pürüzlülük ölçerler, tahribatlı ve tahribatsız kalınlık ölçüm cihaz ve üniteleri, yüzey parlaklık ölçüm cihazları, sertlik ve aşınma test üniteleri, korozyon hücreleri ve çevrimsel tuz sisi kabinleri, etüv ve yaşlandırma fırınları, yaş analizler, yoğunluk kitleri ve porozite ölçüm sistemleri, termal analiz sistemleri, iletkenlik ölçüm sistemleri bunlar arasında sayılabilir. Kaplamanın türüne göre FTIR, NMR gibi ileri analiz yöntemlerinden karakterizasyon amaçlı faydalanılmaktadır. XRD, XRF analizleri ile kristal yapı ve kimyasal kompozisyon tayini yapılması arzulanır. Kalite kontrol amaçlı yapışma testleri ve uzun süreli çevrimsel yükleme testleri ile kaplamanın yüzeydeki dayanımı test edilebilmektedir. Bunun yanında çalışma koşullarını simüle eden benç test sistemleri de ürüne yönelik mevcuttur.
Artan çevre kirliliği karşısında kaplama proseslerinde ortaya çıkan sıvı, katı ve gaz emisyonların azaltılmasına yönelik uluslararası çevresel regülasyonlar nedeniyle çevre dostu kaplama proseslerine ilgi artmıştır. Bazı kaplama tür ve uygulamalarına kısıtlar getirilmiştir. Uluslararası standartlarda değişiklikler, artan güvenlikli/ performanslı parça ihtiyacı, yüksek yoğunluklu uluslararası deniz, kara ve hava yolu lojistik kapsamında uygun bakım maliyetleri ve hızlı bakım süreleri gereksinimleri ileri teknoloji yüzey mühendislik uygulamalarına vakum altı, lazer, plazma teknolojilerini öne çıkartmaktadır. Geleneksel elektro kaplama ve akımsız kaplama proseslerinde ise çok katmanlı, kompozit ve nano kaplama teknolojilerine ilgi artmıştır. Parça geometrilerinin karmaşıklaşması, eklemeli imalat yöntemlerinde gelişmeler, özel döküm alaşımları ve ekstrem çalışma koşulları karşısında alternatif yöntemler ve kaplama kompozisyonları geliştirilmektedir. Özellikle elektronik endüstrisinde elektronik kartlara, devrelere yönelik yarı iletken, dielektrik kaplamalar, uydu ve haberleşme sistemlerine yönelik özel yansıtıcı, absorbe edici ve UV dirençli yüzeyler geliştirilmektedir. Özet olarak rekabet koşulları, standartlar, verimli proses talebi, çevreye uyumlu kaplamalara ve akıllı kaplamalara olan ilgi devam etmektedir. TÜYİDER üyeleri ve danışma kurulu işbirlikleri ile birlikte yüzey işlem teknolojilerinde yenilikleri tanıtmak, teknoloji transferi, uluslararası standartlarda dijitalleşen yüzey işlem tesisleri tasarımı ve imalatı konularında çeşitlik fuar, sempozyum ve paneller ile faaliyet göstermekte ve sektörel talepleri karşılamaktadır.
Yüzey işlem yapılacak iş parçalarının türü, kompozisyonu ve geçmiş üretim bilgilerinin kaydında eksiklikler kaplama uygulaması yapacak üreticiler için bir problemdir. Tasarımı yapılan parçaların kaplama prosesine uygun olması uygun geometrik formlarda olması gaz çıkışına imkan vermesi veya çözelti hapsolmasının engellenmesi gerekmektedir. Parça yüzey kalitesi ve yüzey temizliğinde yaşanan yetersizlikler kaplama prosesinin ve kaplama kalitesini olumsuz etkileyebilmektedir. Parça üzerinde uygun kalınlık homojenliği sağlamak için proses optimizasyonu uygun kaplama ekipmanlarının seçimi, parçanın konumu ve hareketleri iyi bir şekilde tasarlanmalı ve belirli bir plan çerçevesinde uygulanmalıdır. Test ve kabul koşulları uygulayıcı ile müşteri arasında mutabık kalınmalı ve takip edilebilmelidir. Banyo ve kaplama ekipmanlarının düzenli bakımının yapılması, uygun dozajlama ve banyo analizleri ile izlenebilirlik kaplama ömrü ve sürdürülebilir üretim verimliliğine yardım edecektir.
ETSA- Avrupa’da termal sprey teknolojileri (ekipman, sarf malzeme, kaplama, kaplama üniteleri ve test sistemleri vb.) konularında araştırma faaliyetleri yürüten bir araştırmacı grubudur. Her ülkeden bir temsilci delegelik yapmakta ve uluslararası etkinlikler düzenlenmektedir. Benim rolüm Türkiye de termal sprey uygulamalarının gelişimi amacıyla arge projeleri, fizibilite, yatırım danışmanlığı, seri üretime uygun kaplama uygulamalarının standardizasyonu ve onay süreçleri kapsamında test ve analiz hizmetleri, personel eğitimleri, makale, bildiri ve seminer çalışmaları ile farkındalık artırmaktır. 2025 yılında üniversitemiz ve sahipliğinde bir Termal sprey çalıştayı organize edilecektir. Birçok araştırmacıyı ağırlamak ve potansiyel çoklu iş birliklerini artırmayı hedefliyoruz.
Yüzey işlem sektörü genç mühendisler için çok yönlü fırsatlar sunmaktadır. Başta TÜYİDER olarak staj imkanı, eğitim programlarına katılım fırsatı, test analiz ve AR-GE çalışmalarına destek vermekteyiz. Bu meslek metalürji ve malzeme mühendisleri ve makine mühendisleri yanında, kimya, fizik ve mühendisliklerinin de ilgisini çekmektedir. Bunun yanında imalat mühendisleri ve otomotiv mühendisleri de bu alanda uzmanlık kazanabilmektedir. Kaplama tesisleri bir seri kaplama operasyonunda oluşan uzun bir üretim hattıdır. Seri üretim koşullarında dijitalleşme ve proses kontrol aşamalarında elektronik, elektrik, sistem, mekatronik ve makine mühendisleri için kariyer fırsatları bulunmaktadır. Proses takibi, mekanik sistem ve ekipmanların bakımı ve yazılım deneyimleri açısından modern üretim hatlarında bakım mühendislerine, yazılım mühendislerine ihtiyaç bulunmaktadır. TÜYİDER üniversitelerde mesleki tanıtım seminerleri aracılığıyla sektör profesyonelleri ile öğrencileri buluşturmaktadır. www.tuyider.org sayfasından bizleri takip edebilir, taleplerinizi info@tuyider.org veya e.altuncu@tuyider.org adresine iletebilirsiniz.
